Een leven vol zorg en veerkracht: Het verhaal van Roos

'Op mijn jeugdfoto’s zie ik een klein meisje met een ernstig gezichtje,' zegt Roos. Met 21 jaar startte ze in de gehandicaptenzorg, terwijl haar man dagelijks therapie kreeg in een psychiatrisch ziekenhuis. Roos was kostwinner, zorgde voor haar psychisch zieke man, dochtertje en haar ouders.

Carrière of moeder zijn

In de jaren '80 waren privézaken echt privé. Toen Roos' derde dochtertje in het ziekenhuis belandde, kon ze geen nachtdiensten meer draaien. Ze vroeg om over te stappen naar dagbesteding, maar de bedrijfsarts en huisarts gaven haar een keus: "Carrière of moeder zijn." Roos wilde beide, maar moest ontslag nemen.

'Het werk van een vrouw werd toen gezien als een soort extraatje,' herinnert Roos zich. Haar man voltooide zijn behandeling, ze verhuisden, en Roos liet haar netwerk achter. Als kostwinner ging ze overdag werken als schoonmaakster.

Een nieuw begin

Toen alle kinderen naar school gingen, pakte Roos haar werk in de gehandicaptenzorg weer op. Op een dag kwam ze thuis in een verlaten huis. Haar man was vertrokken en liet via een deurwaarder een eis tot echtscheiding bezorgen. Zijn psychiater adviseerde Roos in te stemmen met de scheiding. Daar zat ze dan, in een vreemde stad, drie kleine kinderen, geen alimentatie en tijdens haar proeftijd in een nieuwe baan.

'Ik was ten einde raad,' vertelt Roos. 'Overdag verzorgde ik de kinderen, knuffelde ze, gaf ze eten, bracht ze naar school. Daarna lag ik uitgeput in bed.' Roos stuurde een ontslagbrief, maar haar nieuwe leidinggevende belde aan en vroeg haar toch te komen. Ze mocht de eerste tijd zelf haar rooster bepalen, zodat ze tijdens schooltijden kon werken. 'Inmiddels werk ik hier nog steeds! Ik ben deze leidinggevende zo dankbaar.' Dankzij zijn aanbod kon ze voor de kinderen zorgen én werken. Het gaf haar niet alleen een inkomen, maar ook afleiding, zingeving en perspectief.

Zorgen blijven

In de jaren '90 leidde Roos met haar gezin een intensief, maar goed leven, totdat haar oudste dochter werd gediagnosticeerd met een chronische ziekte. Naast verdriet en zorgen bracht dit ook veel regelwerk met zich mee. Regelmatig werd haar dochter opgenomen in het ziekenhuis. Bij dezelfde stichting kreeg Roos te maken met een nieuwe leidinggevende die haar geen mantelzorgverlof wilde geven. 'Dit is jouw privéprobleem,' was de reactie.

De zwaarste tijd

In de jaren 2000 overleden Roos' ouders. Voor de palliatieve zorg en het waken nam ze vrij. Rouwverlof bestond niet en ook geen aandacht voor andere levensgebeurtenissen zoals de overgang. 'Dat was privé,' zegt Roos. De dag na de uitvaart moest ze het appartement van het verpleeghuis ontruimen. Haar manager zei: 'Dat is wel een vrije dag!'

'Ik heb dit ervaren als een dieptepunt in mijn loopbaan. Geen kaart, geen gesprek,' vertelt Roos. Toch hielden haar leuke cliënten en collega’s haar op de been. 'En de gedachte aan de eerste leidinggevende, die mij zag als mens.'

Nieuwe zorgen

De afgelopen jaren kwamen de zorgen van haar andere kinderen aan het licht. 'Feitelijk zijn het Kopp-kinderen, kinderen van ouders met psychiatrische problemen.' Tijdens een gezinsgesprek besefte Roos dat zij ook een Kopp-kind is.

Eigen gezondheid

Nu mantelzorgt Roos voor haar dochter en chronisch zieke zus en is daarvoor minder gaan werken. Recent kreeg ze zelf de diagnose van een chronische aandoening die haar energie beperkt. Ze vroeg om RVU-regeling, maar dit werd afgewezen. 'Jammer. Mijn leidinggevende weet van mijn gezondheid, mijn collega’s niet. Ik heb in de loop der jaren leren zwijgen over persoonlijke omstandigheden en steun liever mijn collega’s in hun proces.'

Hoop voor de toekomst

Roos hoopt dat mensen die nu in een vergelijkbare situatie zitten, in gesprek kunnen gaan met hun werkgever en ondersteuning ontvangen. 'Tegenwoordig is er begrip voor de gevolgen van de tweede generatie via oorlog en ramp,' zegt Roos. 'Ik ben van voor regelingen als mantelzorg, zorgverlof, overgangsverlof, rouwverlof, en val buiten de RVU-regeling. Dat in combinatie met een gezin met levend verlies en een eigen ziekte maakt het zwaar. Ik hoop dat werknemers kunnen praten over hun draaglast en draagkracht. Dat er regelgeving en aandacht is. En als dat niet bij je directe leidinggevende kan, zoek op een positieve manier verder in de organisatie. En laat je steunen door het CNV!'

Dankbaarheid

Roos kijkt met een goed gevoel terug op haar eerste leidinggevende die in haar investeerde als werknemer én als mens. 'Daarvoor ben ik zo dankbaar! Waar dit later niet meer gebeurde, hielp de herinnering hieraan mij door te gaan. Laatst kwam ik mijn eerste leidinggevende tegen. Hij zei 'je hebt eigenlijk wel een zwaar leven gehad'. Misschien, maar hij had in de jaren 90 dus de wijsheid om in mij te investeren, als werknemer én als mens. Daarvoor ben ik zo dankbaar! Waar dit later niet meer gebeurde, hielp de herinnering hieraan mij om door te gaan.' Ondanks een leven vol zorg en zorgen, ziet Roos haar leven als een geschenk. 'Mijn kinderen zijn prachtige mensen. Al dan niet betaald, ze werken allen in de zorg,' zegt ze trots.

*Om de privacy van de verteller te waarborgen, wordt in dit ervaringsverhaal gebruik gemaakt van de fictieve naam "Roos". De verteller heeft ervoor gekozen om anoniem te blijven.

Aanvragen handreiking 'Hoe werkt rouw?'

Werkgevers, leidinggevende en collega’s spelen een belangrijke rol bij de duurzame inzetbaarheid van een rouwende werknemer. Om bedrijven te helpen bij de re-integratie van een collega in rouw, ontwikkelde CNV de handreiking Hoe werkt rouw?. Het boekje bevat praktische adviezen voor bedrijven in het begeleiden van werknemers.

Vraag hier de handreiking 'Hoe werkt rouw?' aan