'Hoe complex en zwaar is leraar zijn nou echt?'

Docent en voormalig AFM-topvrouw Merel van Vroonhoven zei ooit: er bestaan allerlei beroepsbeelden, maar niet voor, door en over leraren’, vertelt Sylvia Wels, beleidsadviseur onderwijs bij CNV. ‘Wij zijn daarom begin 2021 begonnen met het opzetten van het beroepsbeeld van leraren in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het mbo. Het beeld heerst namelijk dat het beroep heel complex is, maar is dat ook zo?’ CNV Onderwijs, AOb, FvOv BVMBO (beroepsvereniging opleiders mbo), Lerarencollectief en PVVVO (Platform Vakinhoudelijke Verenigingen VO) hebben zich, onder regie van Kennisland, ingezet voor dit initiatief.

Uitdagend, niet belastend

Een van de leraren die meedacht, is Golan Muhyaldin. Zij is docent Engels en Internationalisering op ROC Nijmegen en schreef het boek Ons mbo. ‘Ik merk dat mensen het erg waarderen als ze horen dat je op het mbo lesgeeft, maar ook dat het beeld heerst dat het heel zwaar is. Ja, het is uitdagend, maar ook weer niet zó belastend. Ik ben geen ochtendmens, maar elke dag sta ik met plezier om zes uur op omdat ik dan mijn studenten weer zie.’

Beeld steeds scherper

Het Beroepsbeeld Leraar is via verschillende manieren tot stand gekomen. Zo konden leraren online hun ervaringen delen, zijn er thematische inspiratiesessies geweest met leraren, werden er vragenlijsten ingevuld, waren er dialoogtafels over de conceptversie en vond er een webinar met stakeholders in het onderwijs plaats. Beleidsadviseur Wels: ‘Langzaamaan, zoals bij het ontwikkelen van een foto, werd ons beeld van leraren steeds scherper.’

Fouten maken

‘Ik vond het heel waardevol om alle perspectieven aan de dialoogtafels te horen’, legt mbo-docent Muhyaldin uit. ‘We stonden met de neuzen dezelfde kant op en er waren mooie momenten waarin we gingen sparren met z’n allen. Zo weet ik nog dat we het hadden over fouten maken en dat we vonden: dat mag. Een collega was het daar niet mee eens. Die zei: "We worden betaald om het goed te doen. Als wij vinden dat fouten maken mag, dan wordt dat de standaard en worden er meer fouten gemaakt."

We bedachten toen dat het belangrijk is om creatief om te gaan met fouten. Een andere collega begon over het leraarstatuut. Velen wisten niet wat dat was, ikzelf ook niet. Toen dacht ik: We verbinden en leren van elkaar. Ik voeg niet alleen iets toe maar ik krijg kennis en ervaring terug. Prachtig om te zien.’

Vier lagen

Het Beroepsbeeld Leraar bestaat uit vier lagen, aldus Wels. De professionele identiteit, de verschillende onderwijssectoren, de ontwikkeling van de leraar en de essentie van de leraar worden erin beschreven. ‘Er staat in hoe er naar het beroep wordt gekeken en we doen aanbevelingen hoe we dat beeld kunnen veranderen. Van bovenaf bestaan er allerlei verschillende beelden, dit laat zien hoe leraren er zélf naar kijken', zegt ze over het document dat inmiddels is aangeboden bij onderwijsminister Mariëlle Paul.

Eeuwige student

Muhyaldin is nog altijd blij dat ze voor de klas staat. ‘Ik had laatst een interview over Internationalisering met de vraag: wat wil je mensen meegeven die net naar Nederland zijn geëmigreerd? Een student schreef toen: "Nederlanders kunnen ontzettend zeuren en oordelen, maar weet ook dat dit makkelijk kan verdwijnen." Als je maar lang genoeg tijd met elkaar doorbrengt. Ik heb dat met bewondering gelezen. Ik dacht toen: wist ik dit maar toen ik hier naartoe kwam! Ik besef dan weer hoe belangrijk het is - ook voor mezelf - om te luisteren tijdens de les. Ik leer zoveel van mijn studenten. Elke dag weer wat nieuws. En trouwens ook van mijn collega’s, zoals met het beroepsbeeld.’