[caption id="attachment_18185" align="alignleft" width="400"] Foto Wilbert van Woensel[/caption]
Ze vliegen door de lesstof en gaan met sprongen vooruit. Online afstandsonderwijs pakte tijdens de corona-lockdown zo goed uit voor leerlingen met stoornissen zoals autisme, dat minister Slob zich oriënteert op mogelijkheden om deze werkwijze in te zetten om thuiszitters naar school te krijgen.
tekst: Ineke Westbroek
Minister Slob wil de opgedane ervaringen van scholen met afstandsonderwijs tijdens de lockdown gebruiken om deze onderwijsvorm in te zetten voor leerlingen die tijdelijk niet naar school kunnen, omdat zij kampen met ernstige problemen of langdurige ziekte (zo’n 4600 per jaar). Daarom roept hij ouders op contact te zoeken met een school in de buurt om te overleggen wat er na de zomervakantie voor hun specifieke situatie aan afstandsonderwijs kan worden ingericht. Daarnaast gaat de minister de mogelijkheden van afstandsonderwijs verder in kaart brengen met onderwijskoepels, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Onderwijsinspectie en ouder- en jongerenorganisaties. Het doel is om thuiszitters via afstandsonderwijs beter betrokken te houden bij hun klas. Zij hoeven dan minder lesstof te missen en de overgang naar school wordt kleiner. Ook voor leerlingen die fysiek niet in staat zijn om vijf dagen naar school te gaan, kan afstandsonderwijs volgens de bewindsman een oplossing zijn. Daarnaast wordt onderzocht of het ook kan worden ingezet om schooluitval te voorkomen.
‘Thuis kan ik zelf het beste moment bepalen om concentratie op te brengen. Ik blijf rustiger dan in de klas, waar ik kan worden afgeleid door geroezemoes.’ Voor Verena Hazeu biedt thuisonderwijs op afstand een grote meerwaarde, vooral bij taalvakken, aardrijkskunde en maatschappijleer. In het begin was het wennen voor Verena (4havo, VSO Schreuder College, Rotterdam), die vanuit het reguliere onderwijs in het voortgezet speciaal onderwijs terechtkwam na maandenlang te hebben thuisgezeten met chronische hoofdpijn. Zij miste bij het afstandsonderwijs tijdens de lockdown de interactie tussen haar klasgenoten. ‘Maar na een tijdje ging thuis leren mij gemakkelijk af en kon ik vaak beter focussen op de lesstof dan op school.’
In de rust van thuis presteert een aantal leerlingen van de Rotterdamse school beter dan in de klas, merken zowel locatiedirecteur Irene Schaap (Treubstraat, Verena’s school) als docent praktijkschool Sjoerd Nicodem, (llocatie De Villeneuvestraat). ‘Geen schooltaxi’s met wisselende chauffeurs of klasgenoten die aandacht opeisen’, somt Schaap de voordelen op. ‘Online doen sommigen hun huiswerk tien keer zo snel als normaal’, constateert Nicodem. ‘Opgaven waarover ze op school dagenlang doen, maken ze nu in drie kwartier. Faalangstige leerlingen die op school nauwelijks hun mond opendoen, praten tijdens videogesprekken meer dan in een heel jaar. Handig dat je als docent kan meekijken en direct feedback geven.’
Tijdens de lockdown gingen leerlingen van alle vier locaties van het Schreuder College na klassikale instructie via Google Meet met de opgaven aan de slag in Cloudwise en Google Classroom. Ze gebruiken digitale boeken, waarbij zij antwoorden op vragen invullen in tekstvakken. Volgens dezelfde methode kregen praktijkschoolleerlingen ook praktijkvakken, zoals planten zaaien, aan de hand van instructies uit een zaaiboek.
Nicodem noemt afstandsonderwijs een uitkomst voor leerlingen met schrijfproblemen: ‘Zij behouden beter het overzicht, omdat zij kunnen typen en met een muisklik de juiste pagina vinden. Knoeien is er niet meer bij.’ Schaap prijst de heldere structuur van de thuisprogramma’s. ‘Een rooster voor de hele week met per les toegevoegde leerdoelen. Het maakt duidelijk wat ze moeten doen. Alles meetbaar en voorspelbaar.’
Sinds de coronacrisis is de kwaliteit van de lessen enorm vooruitgegaan, merken Nicodem en intern begeleider Mar Noordegraaf. Zij zien de noodzaak tot lesaanpassingen tijdens de lockdown als wake-up call. Noordegraaf: ‘Zonder corona zou dit proces niet op gang zijn gekomen.’
Nicodem: ‘Jarenlang bereidde ik mijn lessen voor op de automatische piloot. Het afstandsonderwijs dwingt tot minimaal tweeëneenhalf uur
voorbereiding, waarbij je lessen beter moet ontleden, zodat het voor leerlingen nog duidelijker is wat ze moeten doen.’
Met online-onderwijs kan meer differentiatie in lessen worden gebracht en ook meer verdieping, ervaren zijn collega’s van de havo-vmbo-t-locatie aan de Treubstraat, Dennis Jansen en Cor Rovan. ‘Met bijvoorbeeld filmanimaties bieden digitale programma’s interactie waar een papieren tekst niet tegenop kan’, ervaart Jansen, ‘en leerlingen krijgen meteen feedback.’ ‘Leuker dan werken uit dat saaie boek’, erkent Verena.
Om een evenwichtige combinatie te maken van onderwijs op school en op afstand, startte in juni op VSO-scholen binnen Horizon, het schoolbestuur waaronder het Schreuder College valt, een pilot op basis van de opgedane ervaringen met digitaal afstandsonderwijs. Een projectgroep onderzoekt wat op dit gebied de beste manier is om thuiszitters te stimuleren weer naar school te gaan.
Om afstandsonderwijs goed vorm te geven, is eenheid nodig in het gebruik van digitale middelen. Daaraan ontbreekt het nog, vindt Rovan: ‘Er moet een betere afstemming komen, nu zit er weinig lijn in. Er wordt van alles door elkaar gebruikt. Docenten moeten ook vaak noodgedwongen eigen materiaal inzetten.’ Bij het aanschaffen van materialen moet ook naar leerlingen worden geluisterd, vindt Verena. ‘Zij kunnen bepalen welke materialen het beste voor hun werken’, beaamt Rovan, ‘hun feedback moet zeker worden meegenomen.’
Overbelasting van docenten kan een risico vormen bij de combinatie van lesgeven op school en op afstand. Nicodem: ‘Voor een docent die ook afstandsonderwijs geeft, stopt de werkdag niet om vijf uur. Je komt dan in een heel ander ritme, waarbij je moet oppassen jezelf niet voorbij te lopen.’
Ze vliegen door de lesstof en gaan met sprongen vooruit. Online afstandsonderwijs pakte tijdens de corona-lockdown zo goed uit voor leerlingen met stoornissen zoals autisme, dat minister Slob zich oriënteert op mogelijkheden om deze werkwijze in te zetten om thuiszitters naar school te krijgen.
tekst: Ineke Westbroek
Minister Slob wil de opgedane ervaringen van scholen met afstandsonderwijs tijdens de lockdown gebruiken om deze onderwijsvorm in te zetten voor leerlingen die tijdelijk niet naar school kunnen, omdat zij kampen met ernstige problemen of langdurige ziekte (zo’n 4600 per jaar). Daarom roept hij ouders op contact te zoeken met een school in de buurt om te overleggen wat er na de zomervakantie voor hun specifieke situatie aan afstandsonderwijs kan worden ingericht. Daarnaast gaat de minister de mogelijkheden van afstandsonderwijs verder in kaart brengen met onderwijskoepels, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Onderwijsinspectie en ouder- en jongerenorganisaties. Het doel is om thuiszitters via afstandsonderwijs beter betrokken te houden bij hun klas. Zij hoeven dan minder lesstof te missen en de overgang naar school wordt kleiner. Ook voor leerlingen die fysiek niet in staat zijn om vijf dagen naar school te gaan, kan afstandsonderwijs volgens de bewindsman een oplossing zijn. Daarnaast wordt onderzocht of het ook kan worden ingezet om schooluitval te voorkomen.
Geroezemoes
‘Thuis kan ik zelf het beste moment bepalen om concentratie op te brengen. Ik blijf rustiger dan in de klas, waar ik kan worden afgeleid door geroezemoes.’ Voor Verena Hazeu biedt thuisonderwijs op afstand een grote meerwaarde, vooral bij taalvakken, aardrijkskunde en maatschappijleer. In het begin was het wennen voor Verena (4havo, VSO Schreuder College, Rotterdam), die vanuit het reguliere onderwijs in het voortgezet speciaal onderwijs terechtkwam na maandenlang te hebben thuisgezeten met chronische hoofdpijn. Zij miste bij het afstandsonderwijs tijdens de lockdown de interactie tussen haar klasgenoten. ‘Maar na een tijdje ging thuis leren mij gemakkelijk af en kon ik vaak beter focussen op de lesstof dan op school.’
Rust van thuis
In de rust van thuis presteert een aantal leerlingen van de Rotterdamse school beter dan in de klas, merken zowel locatiedirecteur Irene Schaap (Treubstraat, Verena’s school) als docent praktijkschool Sjoerd Nicodem, (llocatie De Villeneuvestraat). ‘Geen schooltaxi’s met wisselende chauffeurs of klasgenoten die aandacht opeisen’, somt Schaap de voordelen op. ‘Online doen sommigen hun huiswerk tien keer zo snel als normaal’, constateert Nicodem. ‘Opgaven waarover ze op school dagenlang doen, maken ze nu in drie kwartier. Faalangstige leerlingen die op school nauwelijks hun mond opendoen, praten tijdens videogesprekken meer dan in een heel jaar. Handig dat je als docent kan meekijken en direct feedback geven.’
Uitkomst
Tijdens de lockdown gingen leerlingen van alle vier locaties van het Schreuder College na klassikale instructie via Google Meet met de opgaven aan de slag in Cloudwise en Google Classroom. Ze gebruiken digitale boeken, waarbij zij antwoorden op vragen invullen in tekstvakken. Volgens dezelfde methode kregen praktijkschoolleerlingen ook praktijkvakken, zoals planten zaaien, aan de hand van instructies uit een zaaiboek.
Nicodem noemt afstandsonderwijs een uitkomst voor leerlingen met schrijfproblemen: ‘Zij behouden beter het overzicht, omdat zij kunnen typen en met een muisklik de juiste pagina vinden. Knoeien is er niet meer bij.’ Schaap prijst de heldere structuur van de thuisprogramma’s. ‘Een rooster voor de hele week met per les toegevoegde leerdoelen. Het maakt duidelijk wat ze moeten doen. Alles meetbaar en voorspelbaar.’
Wake-up call
Sinds de coronacrisis is de kwaliteit van de lessen enorm vooruitgegaan, merken Nicodem en intern begeleider Mar Noordegraaf. Zij zien de noodzaak tot lesaanpassingen tijdens de lockdown als wake-up call. Noordegraaf: ‘Zonder corona zou dit proces niet op gang zijn gekomen.’
Nicodem: ‘Jarenlang bereidde ik mijn lessen voor op de automatische piloot. Het afstandsonderwijs dwingt tot minimaal tweeëneenhalf uur
voorbereiding, waarbij je lessen beter moet ontleden, zodat het voor leerlingen nog duidelijker is wat ze moeten doen.’
Met online-onderwijs kan meer differentiatie in lessen worden gebracht en ook meer verdieping, ervaren zijn collega’s van de havo-vmbo-t-locatie aan de Treubstraat, Dennis Jansen en Cor Rovan. ‘Met bijvoorbeeld filmanimaties bieden digitale programma’s interactie waar een papieren tekst niet tegenop kan’, ervaart Jansen, ‘en leerlingen krijgen meteen feedback.’ ‘Leuker dan werken uit dat saaie boek’, erkent Verena.
Materialen
Om een evenwichtige combinatie te maken van onderwijs op school en op afstand, startte in juni op VSO-scholen binnen Horizon, het schoolbestuur waaronder het Schreuder College valt, een pilot op basis van de opgedane ervaringen met digitaal afstandsonderwijs. Een projectgroep onderzoekt wat op dit gebied de beste manier is om thuiszitters te stimuleren weer naar school te gaan.
Om afstandsonderwijs goed vorm te geven, is eenheid nodig in het gebruik van digitale middelen. Daaraan ontbreekt het nog, vindt Rovan: ‘Er moet een betere afstemming komen, nu zit er weinig lijn in. Er wordt van alles door elkaar gebruikt. Docenten moeten ook vaak noodgedwongen eigen materiaal inzetten.’ Bij het aanschaffen van materialen moet ook naar leerlingen worden geluisterd, vindt Verena. ‘Zij kunnen bepalen welke materialen het beste voor hun werken’, beaamt Rovan, ‘hun feedback moet zeker worden meegenomen.’
Overbelasting van docenten kan een risico vormen bij de combinatie van lesgeven op school en op afstand. Nicodem: ‘Voor een docent die ook afstandsonderwijs geeft, stopt de werkdag niet om vijf uur. Je komt dan in een heel ander ritme, waarbij je moet oppassen jezelf niet voorbij te lopen.’
